UN IMPULSO COLECTIVO

Ciclo comisariado por Carlos Losilla onde amosa a frescura e fortaleza de certo outro cine español. Malia que moitos dos títulos inicialmente previstos –VidaExtra, Edificio España, Árboles ou El futuro-, xa foron proxectados polo CGAI, o importante é que a escolla, finalmente seis filmes, resulta representativa. A escolma inclúe dous títulos vinculados a Galicia, Une histoire seule e El triste olor de la carne.

CARA UN CINE EN MOVEMENTO
“Todo xorde dun impulso colectivo […]. O impulso duns cantos cineastas que, cada un á súa maneira, comezan a facer cine co que atopan máis á man, e tamén a veren que as súas imaxes teñen moito en común por distintas que parezan. Pero, como evolucionou todo iso? De que modo, nun só ano máis ou menos, se chegaron a producir as longametraxes que forman parte deste ciclo? Como se alcanzou tal explosión de talento e creatividade? E de que maneira aquel “impulso” primeiro puido ampliarse até abarcar practicamente todos os xéneros, todos os estilos, todos os modos de dicir, de se dirixir a un espectador? Pois este cine procura espectadores capaces de dialogar e debater, non cómplices ou reféns. E agora, a partir das primeiras avanzadas, lánzase á súa procura. Despois do primeiro impulso, hai que comezar a se mover.
Digamos que, de Ilusión, de Daniel Castro, a Une histoire seule, de Aguinaldo Fructuoso e Xurxo Chirro, desprégase un amplo espectro de formas que, á vez, non debuxan límites entre elas, e esa é a primeira característica deste grupo de películas. A primeira é unha comedia esmendrellante e a segunda un achegamento á figura totémica de Jean-Luc Godard a través dunha viaxe inmóbil. Cine de entretemento e cine intelectual? Non existen esas distincións nas propostas que presentamos, pois Ilusión tamén é unha metacomedia que fala do xénero mentres que Une histoire seule é unha road movie vitalista, que sae na procura da realidade. É o que vai de VidaExtra, de Ramiro Ledo, a Uranes, de Chema García Ibarra, respectivamente un exercicio político-dialéctico e unha fantasía esperpéntica de ciencia ficción a modo de falso documental. Con todo, acaso VidaExtra non ten tamén algo de misterioso, de cine de conspiración, mentres Uranes desprega unha visión nada compracente do país nas últimas décadas?
Segundo risco importante, pois: todas as películas programadas poderían provir dun sentimento de incomodidade e estrañeza que toma a forma dun desexo, da urxencia de explicar a contorna para que ese espectador ao que se dirixen sexa capaz de velo, como se as novas xeracións se considerasen na obriga de mirar ben aquilo que non se lles explicou e despois compartilo. Trátase dun proceso que se pode ver tanto en Árboles como en El futuro, ambas xurdidas do imaxinario de Los Hijos, un colectivo de tres cineastas que se atopan entre os máis veteranos dos exhibidos […]. En calquera caso, a incomodidade leva ao desexo de atopar razóns para o que está pasando, e tamén para o que nos está pasando, da vida pública á vida privada. [...] Como ese protagonista de El triste olor de la carne, de Cristóbal Arteaga, que percorre a cidade na procura da súa propia supervivencia en medio dunha crise galopante, pero seguido por un único, vertixinoso plano-secuencia: o cine nunca nos abandona. [...]
Nese sentido, se noutro lugar dicía que estoutro cine era un cine de resistencia, e por tanto un cine político, iso haberá de se complementar ao engadirmos a terceira característica que o define: ensina a sobrevivir á súa audiencia convidándonos a ver e a vérmonos, é dicir, a empregarmos o cine como arma de coñecemento. É o que fai Garrell, o personaxe que saca á luz Sobre la marxa, de Jordi Morató, alguén que resiste a través dos anos cunha cámara na man, construíndo literalmente un mundo propio que se derruba e el volve a erguerse. […]
Poucas veces vin algo así, un grupo de persoas unidas polo convencemento de que hai que fabricar imaxes do mundo e de nós mesmos coa fin de cambialo e de cambiármonos. Por tanto, velaquí o cuarto e último dos seus riscos, quizais o que descubrimos con maior alegría neste ciclo: este cine muda, este cine móvese sen parar. E ese impulso colectivo co que se iniciou atomízase agora nunha diversidade de impulsos individuais, que non deixan de se miraren entre si mentres continúan camiñando”.
Carlos Losilla, comisario do ciclo. Publicado no especial “Un impulso colectivo: cine español para los nuevos tiempos”. Caimán CdC, suplemento nº 4, abril 2014.

Agradecementos: Carlos Losilla, Xurxo Chirro, Beli Martínez.