JAN ŠVANKMAJER

En colaboración co Centro Checo.

Jan Švankmajer nace en Praga en 1934. Mestre surrealista e figura titánica do cine de animación, Švankmajer é un home renacentista que cobre case que todas as modalidades artísticas. Poeta, debuxante, pintor, ceramista, director, o seu catálogo de gustos, tendencias e influencias vai da novela gótica e a literatura fantástica a Max Ernst, o Bosco, Magritte ou De Chirico. Švankmajer non estuda propiamente cine, pero a súa ecléctica formación, desde a Escola Superior de Artes Aplicadas (1950-1954) ata a especialidade en escenografía e dirección de monicreques na Facultade de Teatro na Academia de Belas Artes de Praga (1954-1958), predeterminan a súa futura evolución creativa. No Teatro da Linterna Máxica ensaia procedementos, mesmo efectos especiais, que terán incidencia na súa obra fílmica. Švankmajer roda o seu primeiro filme en 1964, ligándose case desde os inicios ao Grupo Surrealista de Checoslovaquia. Denominado surrealista sarcástico ou alquimista de Praga, forma parte dun consistente legado do cinema do leste de Europa imposible de esquecer. Švankmajer colabora ademais coa súa parella, Eva Švankmajerova, ata a morte dela en 2005.
O humor, o sentido lúdico, a sensibilidade, o potencial simbolista e a capacidade de inventiva fan da súa obra unha experiencia senlleira, inesquecible, na que mestura tanto orixinais dispositivos como imaxinativas estratexias narrativas, do emprego do colaxe á animación, dos monicreques e coidadas escenografías ao culto aos obxectos, a práctica do debuxo ou os rigorosos estudos emprendidos arredor do tactilismo. Acaba de se editar no noso país o libro Para ver, cierra los ojos, unha escolma de escritos do autor (e mesmo unha entrevista) que complementa á perfección o visionado das memorables pezas -de Jabberwocky a Alice - desta retrospectiva completa dedicada ao creador checo.
Agradecementos: Vera Zatopkova, José Antonio Hurtado, IVAC-La Filmoteca de Valencia, Eloy Domínguez.