Ode to Mount Hayachine [Oda á montaña Hayachine]

Ode to Mount Hayachine, a segunda película independente de Haneda, comezou como unha idea a mediados dos sesenta, pero non se completou ata 1983. A idea da película ocorréuselle a Haneda cando presenciou unha representación do kagura de Hayachine, unha danza cerimonial tradicional de orixe mística e relixiosa, representada na prefectura de Iwate, rexión de Tōhoku, no nordés de Honshū. Non puido filmala ata varios anos despois, en 1979, en estreita colaboración coa comunidade do pobo e un pequeno equipo (que incluía contribucións de varios directores de fotografía, como Segawa Jun'ichi e Nishio Kiyoshi, cos que colaborou ao longo dos anos). Rodada ao longo de tres anos, é unha obra de inmenso alcance creativo e, como outras obras da cineasta, é o resultado de longa observación e de investigar. Inicialmente, produciu unha película máis convencional de 50 minutos para Iwanami, Hayachine: Village of the Kagura (Hayachine: Kagura no sato, 1981), que se centraba principalmente na historia e nas representacións do kagura e permitiulle recadar fondos e prepararse para facer unha película máis longa. Inicialmente un xénero musical e danza tradicional de montaña, o kagura ten sufrido moitas transformacións ao longo dos anos e adaptouse aos cambios sociais e culturais dos lugares que influíron nas súas formas. Na película, Haneda rexistra polo miúdo dúas formas de kagura en dúas vilas próximas, Take e Ōtsugunai, unha nas montañas e outra na parte máis baixa do val. As diferenzas de orixe e execución, os elementos relixiosos nas danzas e a súa secularización, e a historia das familias e fogares que as practican, transmiten e conservan, dotan a película do seu carácter.

Ao se lle dar a oportunidade e o financiamento para seguir traballando independentemente, Haneda fixo unha película diferente e máis longa, que poñía no centro o monte Hayachine e a contorna que deu orixe ao kagura. Ode to Mount Hayachine é unha película sobre a desaparición gradual da vida tradicional nas aldeas xaponesas e un retrato destas comunidades rurais na transición dos anos setenta aos oitenta. A rodaxe da película coincidiu co abandono das formas tradicionais de agricultura e a progresiva desertización do campo. Nela, vemos a coidadosa e prolongada preparación das follas dos puros Nambu, cargadas principalmente polas mulleres do lugar. Seguimos todo o ciclo de produción de tabaco a través das estacións, desde a colleita ao secado das follas e a venda do produto no mercado da cidade (un comentario sobre a centralidade da agricultura tradicional na cambiante economía destes fogares).

Nas décadas de 1970 e 1980 produciuse en Xapón un renacemento da etnografía crítica e un maior interese polo estudo do folclore nas disciplinas escénicas, a música e a arte. Haneda evita as trampas da nostalxia folclorista - o chamado «retro boom» - e a esencialización dos campesiños. Moitos matices emerxen así que revela as xerarquías que rexen a vida das comunidades que filma, as súas diferenzas e como a modernidade impregna cada xesto e cada obxecto. O portugués Paulo Rocha, que colaborou con Haneda na súa película A illa dos amores (A Ilha dos Amores, 1982), rodada en parte en Xapón, escribiu o seguinte sobre Ode to Mount Hayachine: «Para Haneda, os deuses da montaña, os produtos de plástico nas pequenas tendas da vila, a xente que baila kagura, e os turistas son igual de apaixonados e fantásticos. Todo é igual de importante para ela na súa mirada carente de sentimentalismo. O pasado e o futuro, a natureza e as montañas e cidades». (…)

Ode to Mount Hayachine foi un dos primeiros documentais estreados comercialmente en Xapón. A película triunfou entre as comunidades de Iwate e foi un inesperado éxito nacional. Proxectouse en Toquio como parte do programa Équipe de Cinéma na sala Iwanami. Fundado en 1974, o Équipe de Cinéma tiña como obxectivo presentar, distribuír e promocionar películas estranxeiras, independentes e de arte e ensaio en Xapón. Esta actividade levou á creación do Festival Internacional de Cinema Feminino de Toquio en 1985, onde Haneda participou proxectando as súas películas e formando parte de talleres e debates.