La infancia desnuda

Pialat tivo que agardar ata os 43 anos para rodar a súa primeira longametraxe. A esa idade, os seus contemporáneos Truffaut, Godard e Chabrol xa eran cineastas consagrados, recoñecidos e famosos. A inxustiza que sentiu Pialat (por que eles e non eu?) e a frustración acumulada durante todos eses anos de espera reflíctense en La infancia desnuda (1968), unha crónica de nenos en réxime de acollida. Unha película en estado de urxencia, unha película furiosa. Contra a nova vaga que, segundo Pialat, non estivo á altura das esperanzas que suscitara. Contra un cinema francés que lle parece demasiado tímido e esclerótico. Contra a falsa visión da infancia na pantalla que rexeita non só nas películas de Delannoy, senón tamén nas de Truffaut e Claude Berri. Ironicamente, os directores de Los 400 golpes e El viejo y el niño coproduciron cos seus propios cartos a primeira película de Pialat...

A infancia representada por Pialat está espida en dous sentidos. Está privada de recoñecemento, dun lugar na sociedade, de amor paterno. Mais o seu retrato está exento de retórica compasiva, de bos sentimentos e de beleza. François, o novo heroe, é a imaxe da película: ten «bo corazón», é entrañable, pero é bruto. Moi bruto. Pialat non se preocupa da psicoloxía para mostrar a François (interpretado polo formidable Michel Tarrazon) guindando un gato desde o quinto andar, pelexando con outros mozos tan infelices coma el, derrubando unha porta con rabia... todos arrebatos en resposta á violencia emocional que el mesmo sofre. Pero cando rexistra o vínculo incipiente entre o pequeno e a súa avoa adoptiva, é desgarrador.

Pialat nunca ocultou que a realización de La infancia desnuda estivo influída polo seu descubrimento das primeiras curtametraxes dos irmáns Lumière. "Nesas primeiras películas", explicaba o director á revista Positif en 1974, “homes e mulleres captados por unha cámara da que non sabían nada renunciaban a un momento da súa vida e, desde entón, todos os actores fixeron o mesmo”. Na pantalla, estes individuos xa non eran eles mesmos, pero aínda non eran actores. De escena en escena e de película en película ata Le garçu (1995), Pialat tentou constantemente redescubrir esa maxia da primeira vez, esa "transformación do sórdido en marabilloso, do ordinario en excepcional".

Para La infancia desnuda, filmou a antigos mineiros nas súas casas de Lens e Hénin-Liétard, no norte de Francia, encarnando papeis moi parecidos aos das súas propias vidas. O resultado é unha ficción cun realismo certamente reconstituído, mais en ningún caso adulterado. Tan «real» (e probablemente máis) que calquera documental sobre o tema. Antes de rodar, pide ao pai Thierry que lle conte os seus recordos da Resistencia, e logo que repita a súa historia ante a cámara. Non importa se o ancián tatexa ou vacila: a escena, unha das máis conmovedoras da película, é un dos testemuños máis belos da Segunda Guerra Mundial vista desde abaixo. Pialat aplica o mesmo principio á montaxe. Elimina escenas enteiras, aínda que iso supoña producir brutais elipses, auténticos «buracos» na narración. As escenas seleccionadas non son necesariamente irreprochables desde o punto de vista técnico, e a súa combinación pode dar lugar a falsas relacións... Non importa: a vida está aí, e iso é o único que importa.

Tradución propia do francés.