The Square

Con só un feixe de películas, o sueco Ruben Östlund confirmouse coma un dos observadores máis irreverentes da conduta social humana e en concreto da progresía liberal. O seu novo traballo, The Square, métese nun museo de Estocolmo para criticar con grandes doses de humor negro a arte moderna, o fracaso da idea do ben común, as redes sociais e, en xeral, todo. A película gañou en maio a Palma de Ouro do Festival de Cannes.

Por que decidiu poñer o foco sobre as pretensións e a vacuidade do mundo da arte? Haberá quen diga que é un branco demasiado fácil. Os museos perderon a súa conexión co mundo real. A maioría dos artistas non teñen nada que dicir. Vas a unha exposición e atopas unha montaña de area en medio dun cuarto baleiro, e suponse que iso é arte. Vén ilustrado por moreas de leria teórica, mais está claro que é coma o traxe do emperador nu: pura ilusión. Cando Marcel Duchamp puxo un retrete no medio dun museo, iso era xenuinamente provocador porque puña en cuestión o propósito mesmo deses espazos. Hoxe en día, todo é pose. En todo caso, a crítica á arte é un pano de fondo. O propósito de The Square é máis amplo.

Cal é? A idea orixinal foi lembrar á xente o noso papel na sociedade e a nosa responsabilidade. O meu pai contoume unha vez que cando el era un neno, nos anos 50, os pais adoitaban colgarlle unha etiqueta de identificación do pescozo e deixábano saír á rúa a xogar. E iso era no centro de Estocolmo. Non tiñan medo de facelo, porque sabían que se tiña algún problema outros adultos o axudarían. Mais hoxe criamos os nosos fillos dando por feito que o resto do mundo é unha ameaza. Os individuos, especialmente os máis privilexiados, estanse illando da sociedade. [...]

Diría que o concepto de comunidade está a desaparecer? Sen dúbida. Perdemos a capacidade para organizarnos de maneira colectiva. Os problemas sociais trasladáronse ao nivel do individuo, e iso énchenos de culpa e de presión. Poñamos un exemplo: as rúas das urbes énchense de esmoleiros. Cal é a solución? Agardar a que cada un de nós lles dea unhas moedas? Non, habería que adoptar solucións a nivel social: subirlles os impostos aos máis ricos, por exemplo. [...]

A película satiriza a obsesión pola corrección política que actualmente impera na sociedade. Cre que é perigoso deixarnos dominar por ela? A corrección política é esencial á hora de ir evolucionando cara á igualdade, de xénero, de clase e de relixión. Mais tamén anula a nosa capacidade de autocrítica. Eu aspiro a que as miñas películas sexan un remedio contra iso. O meu cine rise de todo o mundo. Ninguén é inmune a el. Intento pór un espello diante dos espectadores e obrigalos a facerse preguntas sobre si mesmos.