A mecánica da luz

• Share on twitter
• Share on facebook

Parte da idea que se agocha tras deste programa titulado A mecánica da luz é regresar ao momento no que a atracción era o invento mesmo, e a fonte da marabilla era o propio funcionamento da máquina. A outra parte é reunir unha serie de películas que parten dunha conciencia autorreflexiva e exploran o medio poñendo en xogo (e, nalgúns casos, no cadro) as súas principais ferramentas. Dispoñémonos, pois, a ver as máquinas facer o que lles é propio; acudimos ao cine para ver, precisamente, o cine.

PROGRAMA

KAMERA

Dietmar Brehm, Austria, 1997, 16mm, 9 min.

Na primavera de 1997 coloquei a cámara en fronte dun espello e filmeinos á cámara e mais a min mentres manipulaba a cámara de varios xeitos non recomendados polas instrucións. Cando a película volveu do revelado o que pensei foi “uf”. A cámara saía moito mellor ca min e quixen destruír a película inmediatamente. (Dietmar Brehm)

AUTOPORTRAIT AU DISPOSITIF

Christian Lebrat, Francia, 1981, 16mm, 9 min.

O elemento clave é unha bobina de papel perforado que serve como obturador manual na realización de Holon. Esta película insírese tanto na tradición clásica da pintura con espellos e obxectos reflectores (cuxos exemplos máis coñecidos son O Matrimonio Arnolfini de Van Eyck ou As Meninas de Velázquez) coma na dos innumerables autorretratos que enchen a historia da arte (entre os cales penso, especialmente, no Autorretrato de 1650 de Nicolas Poussin que se pode atopar no Louvre). Tanto o filme coma os cadros lidan coas mesmas cuestións de fondo: a representación do artista coas súas ferramentas, o ilusorio da representación, a revelación do enxeño empregado. (Fragmento de “Christian Lebrat, “The Liberation of Color”, de Olivier Michelon)

LA FACE ET LE DOS EN MÊME TEMPS

Jun'ichi Okuyama, Xapón, 1990, 16mm, 6 min.

Para esta película, Okuyama fabricou unha cámara con dous lentes. O primeiro filma o cineasta dende atrás mentres que o segundo o filma de fronte, obtendo dúas imaxes que se superpoñen na mesma película.

WINDMILL II

Chris Welsby, Reino Unido, 1978, 16mm, 8 min.

A cámara rexistra a paisaxe dun parque a través das aspas dun pequeno muíño de vento caseiro, cada unha das cales foi previamente cuberta con Melanex (un tecido reflector). A rodaxe tivo lugar nun día de vento no parque, e no mesmo día fixéronse tres tomas de 30 metros de película. O ángulo da cámara mantívose durante toda a rodaxe. As variacións na velocidade e na dirección do vento provocan unha oscilación constante entre a paisaxe en fronte da cámara, vista a través das aspas do muíño, e a imaxe reflectida da cámara mesma.

#005

Yonay Boix, España, 2021, super 8 a vídeo HD, 3 min.

O quinto cartucho que saíu da cámara de super 8 de Yonay Boix continúa no seu rexistro diarístico construído case cadro a cadro, nun intento por xogar con todas as posibilidades da montaxe en cámara e o rexistro en película. Desta volta emprega como leitmotiv un punto de luz ou de escuridade, que crea cun anaco de cartolina furado ou cun filtro de cristal cun punto negro pintado; un recurso que alude ao mecanismo da cámara e nos acorda que o que vemos non é o mundo senón o que del extrae un aparello.

TRAMPA DE LUZ

Pablo Marín, Arxentina, 2021, super 8 a vídeo HD, 9 min.

“Pechado, sagrado, cheo dun fogo sen materia, anaco de terra ofrecido á luz”. - Paul Valéry, O cemiterio mariño (1920)

FILM STENOPEICO

Paolo Gioli, Italia, 1974-1989, 16mm, 13 min.

Tal e como suxire o título vertoviano, esta película foi realizada sen cámara, concretamente cun enxeño fabricado á medida para liberar a imaxe de restricións ópticas e mecánicas. Esta estraña cámara consiste nun sinxelo tubo de metal dun centímetro de grosor, dous de diámetro e pouco máis dun metro de lonxitude. Nos extremos hai dous carretes montados con película de 16mm, que se move manualmente provocando alteracións do tempo e do espazo. As imaxes van pasando asemade a través de 150 buratos que se estenden por un dos lados do tubo e quedan fronte a cada fotograma, como se se tratase de 150 pequenas cámaras estenopeicas. Un dos resultados máis evidentes é o de atopármonos con movementos da cámara que nunca ocorreron, con oscilacións máxicas que se van producindo ao longo dunha face e un corpo reconstruídos a través de 150 aberturas. (Paolo Gioli)

SELF PORTRAIT WITH BAG

Dianna Barrie, Australia, 2020, super 8 a 16mm, 6 min.

Un retrato da artista sen cámara. Cartuchos de super 8 dentro dunha bolsa de algodón branco, unha película que avanza mediante un manubrio manual. Os diminutos buratos do tecido convértense en ducias (centos? miles?) de aberturas.

AUSTRIAN PAVILION

Philipp Fleischmann, Austria, 2020, 35mm, 4 min.

Un dos eventos máis importantes da arte mundial, a Bienal de Venecia, nunca proxectou os filmes máis destacados do cinema experimental austríaco. O director presenta unha copia de luz en 35mm deste espazo artístico, realizada con cámaras fabricadas para a ocasión, coas que rexistrou unha exposición que fora deseñada e montada expresa e exclusivamente para a rodaxe desta película.

PROJECTOR OBSCURA

Peter Miller, Estados Unidos, 2005, 35mm, 10 min.

Projector obscura é unha serie de películas realizadas empregando proxectores en lugar de cámaras tradicionais. As cámaras os proxectores funcionan de xeito similar, tanto que, se colocamos un carrete dentro dun proxector, nunha sala de proxección co nivel axeitado de escuridade, a luz que pase polo lente do proxector impresionará a película virxe. O proxecto inclúe filmacións dos seguintes teatros e espazos de exhibición: Biograph, Gene Siskel Film Center, Anthology Film Archives, Gateway, MFA-Boston, Coolidge Corner e Harvard Film Archive.