(S8) XVI Mostra Internacional de Cinema Periférico

No ano 2025 cúmprense 50 anos do lanzamento do súper 8. (S8), o nome da Mostra, é en parte unha homenaxe e chiscadela a este formato en principio doméstico que xogou un papel particular dentro da historia do cinema experimental, e que ocupou un lugar importante na programación ao longo de todas as edicións do festival. Nesta ocasión, o (S8) trae dúas figuras do súper 8 latinoamericano: o venezolano Carlos Castillo e a arxentina Daniela Cugliandolo, acollendo a Filmoteca unha master class do primeiro.

Carlos Castillo é un artista venezolano que empezou a súa andaina na escultura nos anos 60, estendendo a súa obra á instalación, o cinema e a videoarte. Ademais de ser unha das figuras máis destacadas da arte venezolana, é parte dunha xeración mítica de superocheros do país caribeño. O Festival do Cinema en Super 8 de Caracas, xurdido en 1976 e dirixido durante varios anos por Castillo, foi unha das mecas mundiais do cinema neste formato, apostando polo cinema experimental e de vangarda (no festival participaron, entre outros, cineastas como Stan Brakhage) e dando de si unha xeración excepcional de creadores. No ano 1981, chamando a atención do cinema mundial, convidouse a unha delegación de tres cineastas en súper 8 venezolanos ao Festival de Cannes, da cal formou parte Castillo xunto a Julio Neri e Diego Rísquez. O cinema de Castillo xoga coas convencións do cinema dunha maneira intelixente, crítica e lúdica, ao longo de diferentes películas e accións performativas en directo. As súas películas foron obxecto de estudo na última década en investigacións como a crucial Istmo, Istmo, Istmo, primeira xenealoxía do cinema experimental latinoamericano. É a primeira vez que se lle dedica unha retrospectiva ao cinema de Castillo en Europa. Ademais da revisión da súa filmografía no seu formato orixinal que presenta o festival, percorreremos da man do propio Castillo a historia do cinema de vangarda en súper 8 venezolano nunha master class cuxa sede será a Filmoteca de Galicia.

Alén da homenaxe ao súper 8, nesta edición tamén concedemos espazo á posta en valor da obra de cineastas mulleres, seguindo a liña de apostas de edicións anteriores polo cinema de creadoras como Amy Halpern e Barbara Sternberg. Nesta ocasión dedícaselle unha retrospectiva á obra da estadounidense Betzy Bromberg, que revisa a súa carreira desde 1976. Desde as súas primeiras películas, embebidas no Nova York de finais dos 70, no punk, o feminismo e a crítica ao establishment, ás súas últimas películas, que viran cara a un delicado traballo coa abstracción como unha maneira de reflexión ao redor da condición humana. Ao longo de tres sesións repasaremos a obra de Bromberg no seu formato orixinal, 16 mm, factor esencial para poder gozar na súa plenitude do seu traballo.

Por outra banda, volve á Coruña a cineasta chilena Jeannette Muñoz, que nos visita por segunda vez para mostrarnos as súas novas películas. A obra de Muñoz é un proceso orgánico sempre aberto, que vai recompilando a súa particular experiencia do mundo, sempre atravesada polo persoal e o político ao longo dos anos. Poderemos ver un resumo desde as súas primeiras entregas ás máis recentes, de 2025, da súa serie Envíos, cartas filmadas a diferentes destinatarios, así como películas recentes dedicadas a enclaves singulares de Chile e máis alá, na relación particular que se establece con eses lugares desde a mirada dunha persoa migrante.

No que se refire á creación contemporánea, a sección Sinais do (S8) convoca o cinema experimental contemporáneo da península. O primeiro programa desta sesión, que se poderá ver na Filmoteca, organízase ao redor da idea de territorio e paisaxe, aglutinando as últimas películas de Laura Moreno Bueno, Pablo Useros e Deneb Martos, Marta Lara, Jorge Suárez Quiñones-Rivas, Sofía Acosta Varea e Anaís Córdova-Páez e dos galegos Carlos M. Peñalver e Cristina Souto Pita.

Finalmente, e nunha chiscadela á imaxe do festival, o programa ‘Unha aproximación ao volcán’ recolle unha serie de películas ao redor da idea destas montañas fumarentas. Poderanse ver nese programa as películas Fuji, de Robert Breer, I. E. [site 01-isole eolie], da austríaca Lotte Schreiber, La Montagne infidèle, película recentemente reencontrada e restaurada pola Filmoteca de Catalunya de Jean Epstein, pechando Light, Noise, Smoke, And Light, Noise, Smoke, última película do recentemente falecido Tomonari Nishikawa, ao que o festival tamén rende homenaxe desta maneira.