Desacougos. Cine austríaco 1994-2005

DESACOUGOS. CINE AUSTRÍACO (1994-2005)
En colaboración con: Embaixada Austríaca, IVAC-La Filmoteca, Filmoteca de Catalunya, Filmoteca Española, Museo Austríaco de Cine (Österreichisches Filmmuseum Wien).

O CGAI en colaboración con IVAC-La Filmoteca, Filmoteca Española, Filmoteca de Catalunya, a embaixada austríaca e o Österreichisches Filmmuseum Wien (Viena), presenta unha selección de películas que pretende amosar as diferentes tendencias actuais do cine austríaco (longametraxes, cinema documental, curtametraxes e cine experimental), así como algunhas producións en vídeo.
“Unha das características da cultura cinematográfica de Austria é a “biodiversidade”, non só na súa produción e promoción, senón tamén na súa recepción pública e no discurso fílmico. As xerarquías entre cada un dos xéneros son moito máis “superficiais”; e os límites, máis abertos que na maioría do resto dos países europeos. Deste xeito, xorden tamén frutíferos encontros entre a ficción, o documental e o sector experimental.
A gran acollida internacional de longametraxes austríacas como “Funny Games” (1997), “Los Herederos” (Die Siebtelbauern, 1998), “Nordrand” (1999), “La Pianista” (Die Klavierspielerin, 2001), “Canícula” (Hundstage, 2001), “Böse Zellen” (2003), “Los Educadores” (Die fetten Jahre sind vorbei, 2004) ou “Escondido” (Caché), 2005, reflíctese ao mesmo nivel no ámbito do cine documental (por exemplo, as películas de Nikolaus Geyrhalter, Michael Glawogger, Ruth Beckermann, Ulrich Seidl ou Hubert Sauper) e no cine de vangarda (con artistas como Peter Tscherkassky, Virgil Widrich, Lisl Ponger, Martin Arnold ou Gustav Deutsch, que fai progresar a tradición experimental clásica cara ao futuro). Esta tradición é sumamente activa desde os anos cincuenta e está considerada como a contribución máis importante de Austria á historia do cinema mundial, con artistas consagrados como Peter Kubelka, Valie Export ou Kurt Kren.
Os aspectos esenciais das películas austríacas de autor, tanto desde o punto de vista estético como no que se refire ao contido, consolidáronse nos últimos dez anos. A visión crítica do autorretrato dunha Austria pequeno-burguesa harmónica e da represión da historia do século XX é un dos factores substanciais.
As películas describen con precisión, ás veces poética, ás veces implacable, a realidade social do país (e da cidade de Viena), pero tamén reflicten os seus propios condicionantes como construtos fílmicos e narrativos. A película máis recente de Gustav Deutsch, “Cine espello do mundo” (Welt Spiegel Kino), -realizada con material “encontrado”-, é un exemplo especialmente fermoso e transcendente desta apaixonada autorreflexión sobre o cine en Austria.
Incluso no ámbito do cine comercial, -así como na comedia ou no novo cine “costumista”- cristalizaron grandes talentos nos últimos anos. As películas de Stefan Ruzowitzky, Hans Weingartner e Florian Flicker (“Der Überfall”, coa estrela de comedia austríaca Roland Düringer no papel protagonista) son exemplos fidedignos deste desenvolvemento.
Como figuras principais do renacemento do cine en Austria cítase, non sen razón, o mundialmente aclamado director Michael Haneke (1942) e a Ulrich Seidl (1952). Co éxito desde os anos 90 dunha xeración moi nova de realizadores, na súa maioría mulleres, o cine austríaco atopou unha conexión cun cine novo internacional que se diferencia tanto da cultura pop contemporánea como da realidade dos seus protagonistas, a miúdo mozos ou adolescentes. Barbara Albert, Jessica Hausner, Nina Kusturica, Ruth Mader, Valeska Grisebach e Sabine Derflinger están entre as representantes máis destacadas desta xeración. Case a totalidade destas artistas son diplomadas da Escola de Cine de Viena.
En aparente contradición, pero tamén con resultados convincentes, hai que engadir un interese formal dos realizadores austríacos polo estranxeiro, polo estraño, en especial no ámbito do documental, desde “Megacities”, pasando por “Elsewhere”, até “La Pesadilla de Darwin” (Darwin’s Nightmare). O motor non é o exotismo, senón un interese específico polas condicións de vida en rexións remotas, así como polo “alleo no propio”, polo “buraco negro da conciencia”, que a miúdo leva consigo unha reflexión sobre a relativa seguridade de Europa Occidental. No centro desta polémica sempre está a idea do cine como testemuño e a necesidade dun rigoroso cuestionamento sobre o “Eu” e o “Nosoutros” en situacións de confrontación co descoñecido”.
Alexander Horwath (Director do Museo Austríaco de Cine).
Agradecementos: Catherine Gautier (Filmoteca Española), Karin Cervenka (Embaixada Austríaca), Alexander Horwath (Österreichisches Filmmuseum Wien).