FURTIVOS

FURTIVOS (España, 1975) Dirección: José Luis Borau. Guión: Manuel Gutiérrez Aragón e José Luis Borau. Produción: El Imán. Fotografía: Luis Cuadrado. Intérpretes: Ovidi Montllor, Lola Gaos, Alicia Sánchez, Ismael Merlo, José Luis Borau. Dur.: 99 min. Un dos maiores éxitos da cinematografía nacional, 3 millóns e medio de espectadores nas salas, contemplan esta disección implacable e metafórica da España máis negra e rancia desde unha estrutura ben medida de relato tradicional. Conto de fadas ao revés inspirado nunha imaxe, o cadro de Goya “Saturno devorando os seus fillos”, estréase de forma desafiante (e exitosa) sen licencia oficial ao rexeitar Borau os preto de 30 cortes propostos polas autoridades e gañar a Cuncha de Ouro en San Sebastián.

Comentario do ciclo Huellas de luz, polo centenario do cine:

Loubado no seu momento como peza central dun cine de feituras metafórico-políticas, o que hoxe nos afecta máis de Furtivos é a dobre maneira na que este film desborda amplamente esa dimensión. Por abaixo, mediante unha fisicidade sen fallas; por enriba, a través da apelación á tradición española encarnada na súa variante tremendista e, sobre todo, mediante a remisión ó inconsciente narrativo universal reclamado mediante a aberta utilización desa variante do mito que é o conto de fadas, conto do que se coñece e se explicita a súa dimensión perversa.

Furtivos está, ademais, construído sobre un espléndido guión capaza de acadar un notable equilibrio entre o traballado «realismo» dos diálogos e un debuxo arquitectónico no que o reducido número de personaxes, o sistemático desprazamento da violencia desde os seres humanos cara ó mundo animal e un notable sentido da elipse como mecanismo básico da progresión dramática producen un destilado narrativo de altísima concentración.

Por se isto fose pouco, nas súas imaxes exprésanse dous auténticos homes de cine. Un, Luis Cuadrado, mediante o extraordinario refinamento do seu discurso plástico (...). Outro, José Luis Borau, que é quen de inxertar na tradición cultural española que o film reclama e desenvolve boa parte das leccións aprendidas no contacto co mellor cine norteamericano.

(...) Por todo isto, Furtivos aparece na historia do moderno cine español como o froito singular da condensación dun cúmulo de forzas sociopolíticas, sen dúbida, pero sobre todo estéticas; como o resultado impar e se cadra irrepetible duns tempos nos que todo parecia comezar a ser posible.

Santos Zunzunegui