El sol del membrillo

Ó longo do verán de 1990, en Madrid, acompañei a Antonio López nalgunhas das súas horas de traballo adicadas á pintura ó oleo de tres paisaxes urbáns. En determinado momento, coa miña cámara de vídeo, comencei a grabar imaxes e sons, especie de notas sobre a labor do artista, que constituían unha referencia sobra a evolución da luz e o cor nos distintos escenarios elexidos. Pouco a pouco, fun ampliando o campo da miña experiencia. Tomando como guía os motivos presentes nalgunhas obras anteriores de Antonio, de moi parecidas características, que en conxunto compoñían unha especie de «suite» urbana, acudín en solitario ós lugares da acción; é decir, situeime coa cámara no mesmo punto e a mesma hora na que o pintor o tiña feito con seu caballete tempo atrás. Desta maneira, en relación ó tema, quixen sentir algo do que a outra persoa puido no seu día experimentar mentras traballaba, empezando polo máis imediato: o calor, o axetreo continuo dos transeuntes ó seu alrededor, o tráfico intenso, etc... Simultáneamente, sirvíndome dunhas copias, intentei axustar todo o posible a miña visión á do pintor. Nesta tentativa, o ollo da cámara impuxo os seus límites, evidenciando unhas diferencias (por exemplo, no formato do encuadre, a profundidade de campo e a cor) que revelaban, dunha forma moi sinxela, algúns dos rasgos xerais, específicos, de ambos medios de expresión.

Con respecto a paisaxe tomada na súa dimensión real, o cine amosaba aquelo que a pintura, pola súa propia natureza, non podía capturar: o son e o movemento das persoas e veículos, o seu paso fuxitivo, captados no seu transcurrir temporal. Na grabación, a imaxe das cousas era tamén a da súa duración, per-mitía ver e oir o que o cadro facia desaparecer. A tenor desta circunstancia, a labor do artista presentábase como un trance onde os sentimentos de ausencia e vacio constituían os elementos claves dunha representación. Observando o resul-tado, era posible comprobar cómo a acción do ollo e a man do pintor tiña logrado trascender os limites desa representación para mostrarnos finalmente non un etimonio directo da realidade, senón a sua pura revelación. O compás destas pequenas experiencias, a oportunidade de facer unha películas xuntos rondábanos, pero as contadas ideas que, a este respecto, ocasionalmente baraxamos, non chegaron a adquirir a forza suficiente como para definir un proxecto con-creto. Así foron pasando os días.

O 24 de setembro, Antonio López acudiu a traballar, por última vez na temporada, á terraza dunha casa do barrio madrileño de Argüelles. O atardecer, concluida a sesión, recolleu todas as súas cousas. Era o momento de gardar o cadro ata o ano seguinte: a luz do verao fórase. Esa noite, Antonio e eu ceamos xuntos. Había entre os dous un certo sentimento de despedida. Cada un polo seu lado, pensábamos xa nas nosas próximas ocupacións. O plan de Antonio estaba moi claro: según me contou, quería empezar de inmediato a pintar ou debuxar un marmeleiro que tiña plantado no seu xardín. Foi así como, de pronto, o impulso necesario para facer unha película xurdeu. Tanto Antonio como eu comprendimos en seguida que non había que tratar de buscar un argumento preciso nin de establecer -polo menos nunha primeira instancia- unha ficción. Tratábase, sobre todo, de partir das cousas tal como son e, provistos cada un de nosos útiles de traballo, acudir a unha cita xunto a unha árbore.

Cinco días despois, o sábado 29 de setembro, empezábamos a rodaxe de El sol del membrillo.