El intendente Sansho

O prólogo de SANSHO DAYU é fiel á obra, mais o período de Anju e Zushio como adultos –a maior parte do filme– saíu da miña pluma. Tal e como adoitaba, Mizoguchi dábame consellos: “Comeza por estudar a historia da escravitude. Ponte ao tanto da función social e económica da escravitude”. O conto de Ogai Mori era extremadamente conciso, abstracto, sen desenvolver detalles anecdóticos ou descritivos. O meu primeiro traballo como adaptador foi, daquela, parafrasear, detallar, concretizar o contido e máis particularmente dar ao drama un cadro histórico. Por exemplo, na novela, a nai de Anju e de Zushio saía de viaxe cos fillos a buscar o marido que fora á prefectura de Tsukuski había moito tempo. Mais, por que fora alí o marido?, por que non volvera aínda? Non se daba ningunha explicación. Mizoguchi quería que este home fora exiliado polo seu desacordo coa política gobernamental: provocara a ira do xefe do Estado, que non admitía que un alto funcionario tivese as súas ideas sobre a igualdade social, ideas revolucionarias, porque quería defender os campesiños e os escravos. Para el, esta ideoloxía confundíase coa súa fe relixiosa. Por isto, antes de irse de viaxe, lega aos fillos unha estatua de Buda bastante estraña... Pensamos que esa estatua podería simbolizar a fe dos personaxes (para a súa desgraza Anju e Zushio son vendidos coma escravos e esta desgraza condúceos ao sentimento relixioso e á reflexión social sobre a liberación dos escravos), e que sería tamén unha clave dramática (a nai, cega, recoñece a Zushio ao tocar esta estatua de ouro). Intentamos elevar esta fábula popular ao nivel de drama social, estudando o prefeudalismo e o budismo da época (final da era Heian). No filme, Zushio consegue liberar os escravos, mais a nai permanece cega (na novela, a nai recupera a visión grazas ao poder milagroso da estatua de Zushio). No filme a escena e retorno de Zushio á súa nai abandonada eleva ao máximo a angustia dos corazóns e das cousas. Mizoguchi non tiña poder para superar esta escena. Durante moito tempo preguntouse se conservaría esta escena en que a nai recobra a vista baixo o efecto máxico da estatua. Suprimindo esta anécdota, fixemos de SANSHO DAYU un filme triste e pesimista. Presentouse en Venecia e conseguiu o León de Prata.

Yoshikata Yoda (guionista), en “Souvenirs de Yoshikata Yoda”, número especial de Cahiers du Cinéma dedicado a Mizoguchi, 1978.