Un novo cine europeo

No curso da última década, o panorama cinematográfico europeo experimentou un significativo cambio exemplificable, entre outros ámbitos, nos nomes dos seus principais protagonistas. Os directores surxidos a partir da irrupción dos novos cines nos anos 60 e 70 foron pouco a pouco perdendo a súa condición novedosa, relegados ó esquecemento moitos deles, permanecendo nun primeiro plano de actualidade só uns poucos: Bertolucci, Godard, Rivette, Wenders, Angelopoulos, Rohmer,... O ciclo Un novo cine europeo tan só pretende propoñer, sen ningún ánimo exhaustivo, dez exemplos de realizadores que alcanzaron notoriedade nos últimos anos. Pertencentes a outros tantos países, posuidores todos dunha linguaxe cinematográfica propia, estes dez nomes están lonxe de constituír unha única xeración, máis ben ó contrario, pois as súas diferencias de idade son tan notables como dispares as súas respectivas carreiras.

Como en tantas ocasións poderáse argumentar que non están tódolos que son -as necesidades de programación mandan-, aínda que si estamos seguros de que son tódolos que están. Máis que a propia selección de títulos -elexidos na maioría dos casos en virtude da súa escasa difusión-, importa a representatividade dos seus autores, de tal xeito que o conxunto dea unha visión global coherente coa nova realidade europea. Así, Kieslowski e o seu Non amarás representa o novo cine saído da Europa do Leste, un cine, no seu caso, cargado dunha espiritualidade e un rigor formal que recordan ó desaparecido Andrei Tarkovski. El vent de l'illa é, probablemente, o debut máis impactante do cine español dos anos 80, un film dirixido -nunha liña que recorda a Manoel de Oliveira- por Gerardo Gormezano, o fotógrafo de José Luís Guerín -ó que o C.G.A.I. adicará un ciclo en breve. De Nanni Moretti estreouse recentemente o seu film máis coñecido, La messa é finita, e, á espera de que o faga a súa última reali-zación, Palombella Rossa, presentamo-la súa «opera prima», unha comedia datada en 1977 e titulada Ecce Bombo. O impacto que causou en todo o mundo Europa, moveunos a recuperar O elemento do crime, o film que descubriu a Lars von Trier. Recordaçoes da casa amarela gañou hai un par de anos o León de Prata no Festival de Venecia e serviu para consagrar a João César Monteiro, o mais repre-sentativo, xunto a Botelho, dos novos cineastas portugueses.

Fronte a estes novos talentos, praticamente descoñecidos polo público cinéfilo uns anos atrás, pode sorprende-la inclusión dun título como Os favoritos da lúa e dun director tan veterano como o xeorxiano Otar loseliani, pero a importancia do seu cine e o seu, ó parecer, definitivo asentamento en Francia -a súa última película Et la lumiere fut aínda espera estrea en Espana, case nos permiten poder falar do representante ideal do cineasta apatrida, cun pe na tradición oriental e outro na «modernidade» occidental, tan corrente na Europa de hoxe en día.

Os irmáns Kaurismäki, Mika e Aki, puxeron a Finlandia no mapa cinematográfico. Antes de A rapaza da fábrica de mistos -vista recentemente na última Semana de Cine Europeo- ou de La vie en boheme, Aki dirixiu Ariel, un thriller onde xa quedaba patente o seu persoal estilo. Tan persoal como o da gran promesa do cine galo, Leos Carax, de quen, a falta de Les amants du Pont Neuf, nos temos que conformar coa coñecida Mala sangue.

De todos estes novos cineastas europeos, o iugoslavo Emir Kusturica debe se-lo máis premiado nos distintos festivais. A súa primeira obra, ¿ Lembras a Dolly Bell?, foino en Venecia e nela xa descubrimos ó futuro gran cineasta de Papá está en viaxe de negocios e de O tempo dos xitanos. O décimo home non é outro ca Terence Davies; a súa primeira longametraxe Voces distantes representa a ese cine británico e, por extensión, europeo que se resiste a ser absorvido pola industria norteamericana.

Quedan outros nomes -Kanevski, Luchetti, Doillon, Vega, etc., etc.- que moi ben poderían conformar un ciclo igual de pertinente, pero, cremos, isto non invalida a nosa proposta. O fin e ó cabo, todos eles continua-rán sendo obxecto da nosa atención no futuro.