Alcarràs

Atrapar o momento, atrapar a emoción, alcanzar a harmonía. E, de paso, a plenitude cinematográfica. Así é Alcarràs, unha obra realmente portentosa en que Carla Simón dá un paso máis aló á hora de configurar un imaxinario propio que parte do íntimo para atinxir un sentimento universal.

Si en Estiu 1993 falaba da morte, da infancia e do sentimento de orfandade dunha forma moi íntima e desde un só punto de vista, o dunha meniña tras o falecemento dos seus proxenitores, en Alcarràs todo o dispositivo se articula a partir do arraigamento a un lugar, a unha terra, a unha forma de vida que chega ao seu fin, e faino partindo da coralidade a través do crisol de relacións que se establecen entre os membros dunha familia que se enfronta á perda, ao desarraigamento e ao abalo involuntario da súa propia identidade, das súas raíces e da súa herdanza, cando logo de toda unha vida, teñen que abandonar a terra que cultivaron para que os seus lexítimos propietarios, a exploten a través das placas solares.

Cadaquén xestionará ese desconcerto e baleiro de diferentes maneiras, mentres a cámara de Carla os segue durante ese espazo de tempo que os leva desde a carraxe á aceptación. Faino a través dun complexo sistema de relevos, a través de coreografías internas dunha enorme delicadeza expresiva, destiladas ata a máxima esencia, que nos conducen duns a outros sen apenas darnos conta, case como se se tratase dunha danza máxica entre as distintas xeracións.

A paisaxe rural convértese nun elemento fundamental e fíltrase por todos os poros da película. Os espazos abertos, o sol do verán, o perfume da colleita, as fileiras de pexegueiros, a calor do mediodía, o son do campo. A luz natural asolágao todo porque en Alcarràs non hai artificios, non hai imposturas, só néctar, esencia, alma. Mais Simón non mira cara a fóra, senón cara a dentro. Non hai ensimesmamento na beleza da contorna, senón que todo se centra nos conflitos dos personaxes, nunha épica cotiá que case se pode palpar e, sobre todo, sentir.

A directora inscríbese así dentro dunha nómina de directores que foron capaces de capturar o tempo e o espazo, o devir da vida dun modo transparente. Nese sentido resulta fundamental a referencia ao Neorrealismo italiano pola súa capacidade de integrar verdade e emoción humana e de utilizar seres de carne e óso que zumegan calidez e naturalidade. Porque a Carla Simón non lle interesa estar por riba da súa historia como creadora, senón situarse a rentes do chan para captar cada pequeno detalle de cada un deses personaxes que adquiren entidade propia con apenas unhas pinceladas.

É Alcarràs un auténtico monumento, un cumio do noso cine que xunta risco, ambición artística e ao mesmo tempo unha enorme humildade. Fala do pasado, mais sen romantizalo, e de como o futuro fica en suspenso cheo de incógnitas. Fala da loita diaria, das mágoas e das pequenas alegrías. Fala de todo.