Zinzindurrunkarratz
Paolo, Bixente Otamendi, Jesús Alegria, Pilar Suescun
- 89 min.
Cara ao inicio de Zinzindurrunkarratz, Oskar Alegria alude á técnica xaponesa do kintsugi, que remenda pezas de cerámica con ouro, eloxio ás cicatrices do obxecto, para introducir a lóxica que percorrerá este diario filmado que pecha unha triloxía sobre a memoria. Facendo uso dunha vella cámara súper 8 de seu pai que xa non captura audio, recuperará algunhas das escenas da súa infancia e creará outras cun dispositivo que o obriga a producir imaxes xordas, complementándoas cunha gravadora que rexistra sons cegos.
Como a propia memoria, o camiño de Alegria estará cheo de ocos. O transcorrer non é lineal, trázao sen présas o seu burro Paolo, cuxas alforxas cargan estes obxectos de traballo. O itinerario que se propón realizar o cineasta é o da transhumancia que fixeron os seus devanceiros nas montañas de Nafarroa, hoxe parcialmente perdido e difícil de trazar. Hai máis obxectos de fabricación tradicional que o acompañan no seu percorrido, onde ruínas arquitectónicas e paisaxe son tamén esenciais para falar desas crebas da memoria e definir a identidade persoal e colectiva á que o cineasta pertence.
O universo fílmico de Alegria, como en La casa de Emak Bakia (2012) e Zumiriki (2019), comeza e termina alá onde aínda poida escoitarse o éuscaro. Conservador de palabras hoxe case perdidas, aquí invéntase unha composta que define ben a súa viaxe: zinzin é unha brisa lixeira, durrun o que tarda en caer unha pedra por unha sima – dez metros por cada durrun – e karratz fai referencia a un raio que golpea ruxindo unha pena no camiño. Desta forma tan onomatopeica – os ruídos tamén producen imaxes mentais –, Alegria compón un haiku que traslada a súa experiencia a modo de caderno de viaxes poético; un filmado en presente, pero en cuxas imaxes e sons sentimos todo o peso da tradición.
- Ano:2023
- Países de produción: España
- Guión: Oskar Alegria
- Fotografía: Oskar Alegria
- Montaxe: Oskar Alegria
- Produtora(s): Emak Bakia Films
-
Entrevista con Oskar Alegria
Lourdes Maldonado (Las tardes de RNE)
-
Zinzindurrunkarratz, el mejor cine español viaja en burro
Luis Martínez (El Mundo)
Trailer
VO
Crónica de Seminci
Felipe Gómez Pinto (Caimán. Cuadernos de cine)
Zinzindurrunkarratz contempla la memoria como un camino emocional. Un camino que avanza como lo hace el recuerdo o los sueños, a través de imágenes mudas y sonidos ciegos. Precisamente el sonido se erige como una suerte de ‘signo total’ con el que Oskar Alegría inicia un recorrido por la memoria y la Historia pérdida. Una mezcla aforística de fragmentos de antiguas películas grabados con la Super 8 de su padre y un diario personal que regresa a los senderos míticos de unas costumbres y unos ecosistemas ya desaparecidos. Es en ese murmullo de las montañas de Artazu donde imagen y sonidos se encuentra y se bifurcan; entrecortándose y comunicándose simultáneamente en senderos, antaño recorridos por sus abuelos, y en contacto perpetuo con la ensoñación. Sus cincuenta y cinco sonidos registrados acotan un camino olvidado que se materializa en un tempo, aire o movimiento que ensalza el silencio. Un viaje hacia el pasado que dialoga de manera premedita o accidental con el cine de Jonas Mekas, pero también con la investigación antropológica del sonido presente en O Gemer (Xabier Erkizia, 2021) o con la historiografía ficcional de My Mexican Bretzel (Nuria Giménez Lorang, 2019). Una declamación pausada vertebrada en los sonidos onomatopéyicos de su nombre: una brisa ligera (zinzin), una piedra que cae (durrundurrun) y una cumbre golpeada por un rayo (kurruzkarratz). Sonidos que son, antes de todo, duración. Movimientos que respiran una imaginación en la que cada diástole vuelca un nuevo comienzo.