Guy Maddin

En colaboración con: Festival Internacional de Cinema d’Autor de Barcelona, IVAC-La Filmoteca de Valencia e Filmoteca de Catalunya.

“Entre o pasado e o futuro
Hai unha definición moi bonita, por insuperable, que non pode ser máis apropiada para comprender a obra de Guy Maddin (Canadá, 1956). Nunha reseña de Anthony Lane sobre The Saddest Music in the World (2003) para "The New Yorker", o crítico falaba do cine de Maddin como un cine da “derrière-garde", un neoloxismo que encerra un grande paradoxo e, ao tempo, evidencia esa suma de vontade vangardista e procura no pretérito de todo tipo de material creativo, sexa ou non cinematográfico, do canadense. Estamos ante unha vangarda que mira cara atrás, entre o pasado e o futuro e que non necesariamente se atopa no presente.
Maddin é un viaxeiro no tempo. Nas súas mans, a filmoteca universal resucita e toma un corpo novo, aprópiase do contemporáneo, como se as imaxes de Murnau, Wiene, Jean Vigo, Busby Berkeley, Feuillade, Georges Franju ou Lotte Reiniger recuperaran o alento cada vez que o canadense empuña a súa Bolex de 16 mm. A operación, porén, non ten tanto de pastiche posmoderno como de nova vida fílmica deses fotogramas que forman parte das materias de historia do cine. A mirada de Maddin foxe do catálogo enciclopédico; máis ben amosase como algo moi distinto: do que se trata é de invocar un pasado que moitos dan por morto para proxectalo cara ao porvir. Se como apuntaba Raymound Bellour, “a morte do cine non sería nada máis que iso, un recordar inmenso”, ao longo da filmografía do canadense nos atopamos ante a visualización esplendorosa desa idea.
A resistencia ante o esquecemento emerxe, pois, como poética no seu cine. “Para Guy Maddin toda narración contemporánea que sexa honesta é finalmente un relato sobre a amnesia”, subliña o seu compañeiro de batallas fílmicas, George Toles. Non tanto sobre senón contra a amnesia. Non estraña que entre as capas de imaxes que se amontoan violentamente en cada un dos seus planos desfilen desde lembranzas persoais a fantasías ucrónicas e reformulacións de varios xéneros cinematográficos: calquera elemento ou vivencia é susceptible de ser metamorfoseado, como se constatara a natureza mutante das cousas e do mesmo cine. A transformación deses materiais pon en escena certa idea de movemento, como tamén o seu uso dunha narrativa torrencial. A montaxe sobresaltada, cumio dos postulados de Kuleshov, aparece como outra das marcas da casa. O cine de Maddin ten que verse, así, como un tratado de bricolaxe cinematográfica. Todo o seu traballo é, en última instancia, o retrato de varias tensións, de certa idea do convulso. E nese sentido, é moi físico. Hai espectros, vampiros e outros tantos monstros nas súas imaxes, pero sobre todo hai unha morea de corpos. Feridos, mutilados, namorados ou en fricción, sobre todos eles esperta o corpo do seu cine: en celuloide, en 16mm, Súper 8, branco e negro, ás veces en cor, en ocasións vídeo e píxeles, un corpo onde escribir o relato das súas obsesións. Son abundantes e recorrentes, polo que enumeralas nestas liñas sería estragar a sorpresa. E unha mágoa, xa que pouco cine existe hoxe que sorprenda tanto como o de Guy Maddin. Sorpresa e emoción. Eu non pido máis” (Paula Arantzazu Ruiz).

Agradecementos: Guy Maddin, Paula Arantzazu Ruiz.