Don Quintín el amargao

Certa bibliografía historiográfica española a partir de Aranda (Luis Buñuel, biografía crítica, Lumen, 1970) sostén que a verdadeira paternidade de Don Quintín el amargao debe atribuírselle a Buñuel. Sen entrar agora, non é o lugar indicado, a discutir tal afirmación, ó meu entender producto dunha excesiva lixeireza, o certo é que na primeira producción de «Filmófono» o peso de Buñuel non se pode desdeñar, nin na súa calidade de cofinanciador da empresa productora, nin no seu traballo de productor executivo, nin na súa labor de coguionista, con Eduardo Ugarte, do sainete de Arniches e Estremera. Pero de aí a deducir de forma mecánica que no «plateau» Marquina limitábase a facer, cal «negro» apático, o que Buñuel, oculto tras unha corti-na, lle indicaba susurrante, hai unha tal distancia que quen desexe iniciar esa travesía debera proveerse de maior prudencia e dun salvavidas. Na época sabíase, e, contrariamente ó afirmado por Aranda, ata se publicaba, que no «plateau» onde se rodaba o film era frecuente atopar a un supervisor para «asesorar» a Marquina sobre calquera problema derivado da realización da película (véase La voz do 5 de outubro de 1935). Pero tamén se sabía que composición, actores, ritmo interno do plano, etc., eran responsabilidade de Marquina e que o seu traballo desenvolvíase a enteira satisfacción de Buñuel, quen non debeu sofocarse en exceso supervisando a un realizador que levaba máis de ano e medio frecuentando «plateaus» e participando como técnico de son na rodaxe de sete películas.

Julio Pérez Perucha, «El cinema de Luis Marquina (28 Semana Internacional de Cine de Valladolid, 1983) pags. 26-27